Online Nepal
  • शुक्रबार, १६ चैत्र २०८०
  • मोदीको नेपाल भ्रमण : नेपालमा चीनको बढ्दो हस्तक्षेप कम गर्ने रणनीति ?

    मोदीको नेपाल भ्रमण : नेपालमा चीनको बढ्दो हस्तक्षेप कम गर्ने रणनीति ?

    अनलाइन नेपाल
  • सोमबार, २ जेष्ठ २०७९
  • 1.4K
    SHARES

    काठमाडौं। बुद्ध पूर्णिमाको अवसरमा भारतीय प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदी नेपाल भ्रमणमा आएर फर्किसकेका छन्। बुद्ध पूर्णिमाको अवसरमा भारतीय प्रधानमन्त्री  मोदी नेपाल भ्रमणमा आएका  हुन ।

    भारतीय प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदी आफ्नो आठ वर्षको प्रधानमन्त्रीको कार्यकालमा पाँचौं पटक नेपाल आएका हुन।



    यसअघि उनी सन् २०१४ मा दुई पटक र सन् २०१८ मा दुई पटक नेपाल आएका थिए ।



    त्यसपछि १७ वर्षपछि भारतीय प्रधानमन्त्री छिमेकी मुलुक नेपाल भ्रमणमा गए ।

    सन् २०१४ मा नरेन्द्र मोदीले प्रधानमन्त्रीको सपथ ग्रहण गर्दा सो समारोहमा सार्क राष्ट्रका प्रमुखलाई निम्तो दिएका थिए ।

    छिमेकी पहिलो नीति अन्तर्गत प्रधानमन्त्री मोदीको यो कदमको निकै प्रशंसा भएको छ । यस्तो अवस्थामा  मोदी किन यति छिट्टै नेपाल आउँदैछन् भन्ने प्रश्न उठ्छ ? के उनको नेपाल भ्रमणको खासै महत्व छ ? बीबीसीसँगको कुराकानीमा दक्षिण एसियाका विज्ञ प्रोफेसर एसडी मुनी भन्छन्, ‘२०१४ मा प्रधानमन्त्री मोदीले ‘छिमेकी पहिलो’ नीति अपनाएका थिए । भारत सरकारले लामो समयदेखि कूटनीतिक तहमा वार्ता नगरेका छिमेकी राष्ट्रलाई त्यो खाडल पूर्ति गर्ने उद्देश्य थियो, यसै सन्दर्भमा मोदी नेपाल, श्रीलङ्का र अन्य छिमेकी मुलुक पनि गए । दोस्रो पटक सार्क शिखर सम्मेलनमा सहभागी हुन नेपाल गएका थिए ।दुवै देशको संस्कृति र सभ्यता साझा छ । त्यसैले पनि प्रधानमन्त्री मोदी नेपाल भ्रमणमा आएका छन् ।

    तर यसपटकको लुम्बिनी भ्रमण सन् २०१८ अगस्टपछिको पहिलो हो। अर्थात् मोदीको नेपाल भ्रमण दोस्रो कार्यकालको तुलनामा पहिलो कार्यकालमा धेरै छिटो भएको थियो। यसको पछाडिको एउटा कारण दुई देशबीचको पछिल्लो सीमा विवाद हो। यसको पछाडि ठूलो कारण छ।’

    दोश्रो कार्यकालमा झण्डै दुई वर्ष कोरोना महामारीका कारण मोदीले विदेश भ्रमण नगरेको पनि तथ्य छ ।
    मोदीको यो भ्रमण निकै छोटो छ । मात्र ७ घण्टा बिताए । तर, यो भ्रमणको एउटा महत्वपूर्ण कुरा  मोदी हेलिकोप्टरमा कुशीनगरबाट लुम्बिनी आएका हुन ।

    लुम्बिनी नजिकैको भैरहवा अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल  निर्माणको ठेक्का चिनियाँ कम्पनीलाई दिइएको थियो । त्यसैले नेपालको दोस्रो अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल चीनको सहयोगमा तयार भएको बताइएको छ ।

    तर, बीबीसी नेपाल सेवाका वरिष्ठ पत्रकार सञ्जय ढकाल भन्छन्, ‘भैरहवा विमानस्थललाई चीनको सहयोगमा बनेको विमानस्थल भन्नु गलत हुनेछ ।’ उनले निर्माणको ठेक्का चिनियाँ कम्पनीलाई मात्रै दिएको बताए । विमानस्थल निर्माणको कूल लागत ७ करोड ६० लाख अमेरिकी डलर रहेको छ जसमध्ये एसियाली विकास बैंकबाट ३७ मिलियन अमेरिकी डलर ओपेक कोषबाट ११ मिलियन डलर प्राप्त भएको छ भने बाँकी रकम नेपाल सरकारको रहेको छ भने ऋण लिएको छैन ।

    भैरहवा विमानस्थल र लुम्बिनी बीचको दूरी मात्र १९ किलोमिटर छ। यति हुँदाहुँदै पनि प्रधानमन्त्री मोदी एयरपोर्ट गएनन् ।

    जसका कारण मोदीको हेलिकोप्टर भ्रमणलाई विमानस्थलको चिनियाँ निर्माणसँग पनि जोडिएको छ ।

    नेपालमा चीनको हस्तक्षेपबारे बोल्दै प्राध्यापक एसडी मुनि भन्छन्, ‘नेपाल र अन्य छिमेकी मुलुकमा भारत–चीन प्रतिस्पर्धाको कथा निकै पुरानो हो, यो कुरा भारतका विगतका सरकारहरूलाई पनि थाहा थियो र अहिले सरकारलाई पनि ।नेपालमा चीनको हस्तक्षेप । निरन्तर बढ्दै गएको छ । यसको अर्को कारण पनि छ ।

    सबैभन्दा ठूलो समस्या लुम्बिनीलाई भारतभन्दा अगाडि बुद्ध धर्मको ठूलो केन्द्र बनाउन चीनले पहल गरेको हो । चीनले यस क्षेत्रमा धेरै लगानी गरिसकेको छ । चीनसँगै विश्वका दुई–चार देशले त्यहाँ बौद्ध केन्द्र बनाएका छन् । यस मामिलामा भारत चीनभन्दा पछाडि छ । मोदी अहिले त्यो खाडल भर्ने प्रयासमा छन् ।

    यसै सन्दर्भमा मोदीको यो भ्रमणलाई नेपालमा चीनको बढ्दो हस्तक्षेप कम गर्ने दृष्टिकोणबाट पनि हेर्न सकिन्छ । – बिबिसी हिन्दीको सहयोगमा

    सम्बन्धित विषय
    प्रतिक्रिया

    Leave a Reply

    Your email address will not be published. Required fields are marked *

    नयाँ अपडेट
    अन्य समाचार